Ήδη από το περσινό καλοκαίρι έχουν ξεκινήσει έντονες συζητήσεις σχετικά με επικείμενο νομοσχέδιο του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας που θα αναδιαμορφώνει πλήρως την οργάνωση και τις διαδικασίες του Ελληνικού Στρατού.Αυτό το νομοσχέδιο φαίνεται σήμερα να βγήκε στο φως,και για αυτόν τον λόγο έχουμε συγκεντρώσει όλες τις αλλαγές που ειπώθηκαν ότι θα πραγματοποιηθούν στο στράτευμα.Ας έχουμε υπόψη ότι οι παρακάτω αλλαγές αφορούν τόσο τους οπλίτες όσο και τα στελέχη του Στρατού,και βέβαια απομένει το τελικό κείμενο του νόμου προκειμένου να επιβεβαιωθούν/διαψευσθούν στην πράξη οι μεταρρυθμίσεις που ανακοινώθηκαν.

1.Αλλάζει (εν μέρει) η διάρκεια της στρατιωτικής θητείας για τους οπλίτες

Μια από τις εξαγγελίες του αρμόδιου Υπουργού αφορούσε την διατήρηση της διάρκειας της στρατιωτικής θητείας σε διάρκεια 12 μηνών για όλους τους στρατεύσιμους που υπηρετούν στην ενδοχώρα και 9 μηνών για όσους υπηρετούν στην παραμεθόριο, καθεστώς που ισχύει από το 2021. Όσον αφορά τους Δόκιμους Έφεδρους Αξιωματικούς (ΔΕΑ), η θητεία τους θα μειωθεί σε 14 από 17 μήνες, και 3 μήνες πριν την απόλυση τους θα λαμβάνουν τον βαθμό του Έφεδρου Ανθυπολοχαγού. Έχει υποστηριχθεί όμως ότι η θητεία ενδέχεται να μετατραπεί σε 9 μήνες για όλους τους οπλίτες, πλην των ΔΕΑ.

Παράλληλα, οι δικαιούχοι μειωμένης θητείας (στρατεύσιμοι με 2 και πλέον αδέρφια/όσοι είναι ορφανοί από πατέρα ή μητέρα/όσοι έχουν γονέα με ποσοστό αναπηρίας άνω του 67% κλπ), δεν θα δουν αλλαγές ως προς την θητεία τους=εφόσον υπηρετήσουν την θητεία τους σε παραμεθόριο τόπο (Έβρος/νησιά Βορειοανατολικού Αιγαίου κλπ) θα υπέχουν εκπλήρωση θητείας με διάρκεια 8 μηνών.

Εκτός αυτού, το καθεστώς της θητείας για όσους οπλίτες υπηρετούν στην Κύπρο θα παραμείνει αμετάβλητο με βάση τα έχουν διατυπωθεί στον δημόσιο διάλογο=9 μήνες θητεία για όλους τους στρατεύσιμους και 8 μήνες τους δικαιούχους μειωμένης θητείας. Φυσικά, οι οπλίτες με 3 ή περισσότερα αδέρφια δικαιούνται θητείας 6 μηνών σε οποιοδήποτε μέρος κι αν υπηρετήσουν, επομένως οι παραπάνω αλλαγές δεν τους επηρεάζουν σε μεγάλο βαθμό.

2.Θεσπίζεται νέο μισθολογικό καθεστώς για τα στελέχη του Ελληνικού Στρατού.

Πρόκειται για ένα θέμα που έχει προκαλέσει έντονη συζήτηση με αντιπαραθέσεις ακόμη και σε πολιτικό επίπεδο. Για να γνωρίζουμε αναλυτικά τι προβλέπεται με βάση τις εξαγγελίες του αρμόδιου Υπουργού, είναι χρήσιμο να έχουμε στον νου μας τα εξής:

• Τα 85 διαφορετικά μισθολογικά κλιμάκια που υπάρχουν σήμερα για όλες τις κατηγορίες αξιωματικών/υπαξιωματικών μειώνονται σε 20.
• Δεν θα έχει πλέον σχέση ο βαθμός του αξιωματικού/υπαξιωματικού με τον μισθό που λαμβάνει στην πράξη.
• Με την παραπάνω μεταρρύθμιση, τα στελέχη του Στρατού αναμένεται να δουν αυξήσεις έως και 15-20% σε σχέση με τον σημερινό μισθό που λαμβάνουν.
• Δημιουργούνται επιδόματα ευθύνης (υπ)αξιωματικών για κεντρικές θέσεις σε Επιτελεία και αντίστοιχο επίδομα διοίκησης για όσους διοικούν μονάδες/σχηματισμούς/τάγματα.
• Οι παραπάνω μισθολογικές αυξήσεις θα προκύψουν λόγω της εξοικονόμησης πόρων από την αξιοποίηση περιουσίας των Ενόπλων Δυνάμεων.
• Αντίστοιχα και οι υπαξιωματικοί θα δουν αυξήσεις στους μισθούς τους, ανάλογα με την μισθολογική κλίμακα στην οποία υπάγονται.
• Στα παραπάνω περιλαμβάνονται και νέες παροχές προς τους ένστολους=αναβαθμίσεις στα στρατιωτικά θέρετρα/δημιουργία νέων στρατιωτικών πρατηρίων.
• Διαφορετικός θα είναι και ο αρχικός μισθός που θα λαμβάνει ένας ένστολος μόλις αναλάβει καθήκοντα στον Στρατό.
• Για παράδειγμα, ένας ανθυπολοχαγός με 3ετή υπηρεσία θα λαμβάνει πλέον 31% μεγαλύτερο μισθό από 1.197 καθαρά πριν, δηλαδή θα αμοίβεται πλέον με 1.586 ευρώ.
• Αντίστοιχες θα είναι και οι αυξήσεις για ανώτατους αξιωματικούς, όπως ο Διοικητής Φρεγάτας του οποίου (αξιώματος) ο μισθός θα αυξηθεί κατά 52%.

3.Όλοι οι οπλίτες θα κατατάσσονται πλέον αποκλειστικά στον Στρατό Ξηράς.

Πρόκειται για μια εξαγγελία που είχε γίνει ήδη από τις αρχές του καλοκαιριού, και προκάλεσε έντονες αντιδράσεις. Η βασική ρύθμιση εδώ είναι όλοι οι στρατεύσιμοι να κατατάσσονται στον Στρατό Ξηράς όπου και θα περνούν, εκτός απροόπτου, ολόκληρη την θητεία τους. Παράλληλα, η βασική εκπαίδευση από 3 εβδομάδες αυξάνεται σε 10 εβδομάδες συνολικά, με στόχο την πληρέστερη κατάρτιση των στρατεύσιμων.

Για όσους αναρωτιούνται τι θα ισχύει με όσους επιθυμούν να καταταχθούν στο Ναυτικό και την Αεροπορία, μόνο όσοι στρατεύσιμοι έχουν σχετικό πτυχίο θα μπορούν να κατατάσσονται στα παραπάνω σώματα, εφόσον κρίνεται ότι οι γνωστικές δεξιότητες τους θα βοηθήσουν το στράτευμα γενικά. Αρκετοί όμως οπλίτες θα υπηρετούν για ένα μέρος της θητείας τους σε Ναυτικό και Αεροπορία, λόγω αποσπάσεων, με αρμοδιότητα την φύλαξη των στρατοπέδων.

Όσον αφορά την αποζημίωση την οπλιτών, αυτή αυξάνεται σε 50 ευρώ ανά μήνα για όσους υπηρετούν στην ενδοχώρα και σε 100 ευρώ ανά μήνα για όσους υπηρετούν την θητεία τους στην παραμεθόριο (Έβρος/Βορειοανατολικό Αιγαίο/Σποράδες κλπ). Η ίδια αποζημίωση θα ισχύει και για τους δικαιούχους μειωμένης θητείας που μέχρι σήμερα λάμβαναν διαφορετικά- αλλά σε κάθε περίπτωση χαμηλότερη αποζημίωση.

4.Συγχωνεύονται στρατόπεδα με την δημιουργία νέων Ταξιαρχιών.

Μια από τις πιο καινοτόμες αλλαγές του προγράμματος με τίτλο ‘Ατζέντα 2030’ ήταν το κλείσιμο αρκετών στρατοπέδων (ακόμη και μεγάλων σχηματισμών) με στόχο την συγχώνευση τους σε πιο κεντρικές μονάδες. Η παραπάνω ρύθμιση στόχο έχει την εξοικονόμηση πόρων, αφού αρκετά είναι τα στρατόπεδα σήμερα που είναι υποστελεχωμένα και παραμένουν σε δυσλειτουργική κατάσταση μέχρι και σήμερα.

Αξίζει να σκεφτούμε παράλληλα ότι η αναλογία στρατοπέδων-πόλεων στην Ελλάδα είχε ξεπεράσει εκείνη των Η.Π.Α., οι οποίες ως γνωστόν έχουν αρκετά περισσότερο πληθυσμό σε σχέση με την Ελλάδα, στοιχείο το οποίο οδηγούσε στην ανάγκη κατάργησης στρατοπέδων. Πρόκειται για κομβικό στοιχείο, που επιβάλλει την δημιουργία λιγότερων στρατιωτικών μονάδων αλλά με περισσότερο ανθρώπινο δυναμικό.

Όσον αφορά τις στρατιωτικές μονάδες που οδηγούνται σε κλείσιμο, οι περισσότερες από αυτές παραχωρούνται σε Δήμους για δημιουργία σχολείων/πολιτιστικών κέντρων ή ακόμη και κατασκηνώσεων από τους αρμόδιους φορείς. Επιδίωξη, δηλαδή, είναι η παραγωγική αξιοποίηση της (πρώην πια) περιουσίας των Ενόπλων Δυναμένων, ώστε να μην μείνει η παραπάνω περιουσία χωρίς κάποια οικονομική ωφέλεια.

5.Ανοίγει ο δρόμος για την εθελοντική κατάταξη των γυναικών στον Ελληνικό Στρατό.

Μια επίσης κρίσιμη καινοτομία του νέου νομοσχεδίου είναι η δυνατότητα εθελοντικής κατάταξης των γυναικών στον Στρατό Ξηράς, από 1^η Ιανουαρίου 2026. Βέβαια, τις προηγούμενες ημέρες έγιναν κάποιες άτυπες κατατάξεις γυναικών σε στρατόπεδο στην Λαμία, ενώ δεν πρέπει να ξεχνάμε και την εισαγωγή πολλών γυναικών διαχρονικά στο στράτευμα από τις εκάστοτε Στρατιωτικές Σχολές (ΣΣΕ και ΣΜΥ).

Με την κατάταξη των γυναικών στον Στρατό να είναι εθελοντική, παραμένει αμφίβολο το αν οι τελευταίες θα λαμβάνουν κάποια αποζημίωση όπως οι άντρες οπλίτες, για τους οποίους όμως η θητεία αποτελεί ένα χρέος και δεν γίνεται εθελοντικά. Σχετικά με την διάρκεια της κατάταξης τους, αυτή θα διαρκεί 12 μήνες, ενώ θέματα αναβολών θητείας και διαδικαστικές λεπτομέρειες φαίνεται ότι θα ρυθμιστούν αργότερα με την ολοκλήρωση της ρύθμισης.

Όσον αφορά τα καθήκοντα που θα αναλάβουν οι γυναίκες με την κατάταξη τους, βασικός στόχος παραμένει η ενίσχυση του στρατεύματος από οποιαδήποτε θέση βοηθάει προς αυτήν την κατεύθυνση. Για παράδειγμα, δεν αποκλείεται να αναλάβουν διοικητικά καθήκοντα/καθήκοντα βοήθειας των εκπαιδεύσεων που πραγματοποιούνται/καθήκοντα πρώτων βοηθειών για καλλιέργεια κλίματος ετοιμότητας στο πεδίο της μάχης κλπ.

6.Οι αναβολές και οι απαλλαγές από στράτευση θα χορηγούνται με πιο αυστηρούς όρους.

Όσον αφορά τις αναβολές λόγω σπουδών αυτές θα ισχύουν μέχρι το 24^ο έτος ηλικίας του στρατεύσιμου εφόσον υπάρχει φοίτηση σε Α.Ε.Ι. και μέχρι το 22^ο έτος ηλικίας, εφόσον υπάρχει φοίτηση σε Ι.Ε.Κ. Παράλληλα, καταργούνται οι αναβολές λόγω υποψηφιότητας του στρατεύσιμου με κόμμα που συμμετέχει στις δημοτικές/εθνικές εκλογές καθώς και στις ευρωεκλογές, μια δυνατότητα που οδηγούσε αποδεδειγμένα αρκετούς στην ανυποταξία από τον στρατό.

Ειπώθηκε για την εξαγορά της θητείας, ότι εκεί το ελάχιστο όριο ηλικίας από το οποίο μπορεί να ζητηθεί εξαγορά της θητείας αυξάνεται στα 40 έτη (από τα 32 που είναι σήμερα), και το ποσό πληρωμής για κάθε μήνα εξαγοράσιμης θητείας αυξάνεται από 900 σε 1.500 ευρώ. Το συνολικό οφειλόμενο ποσό εξαρτάται από τους μήνες θητείας που οφείλει να εκπληρώσει ο στρατεύσιμος Χ1.500 ανά μήνα, όπως ορίστηκε πρόσφατα.

Σχετικά με τις απαλλαγές από την στράτευση, η 1^η αναβολή για λόγους υγείας θα δίνεται για 5 έτη (κι όχι 2 έτη όπως ισχύει σήμερα) μετά από γνωμάτευση επιμελητή Α΄ ή διευθυντή δημόσιου νοσοκομείου, και δεν θα αρκεί η γνωμάτευση ιδιωτική ιατρού/ψυχολόγου. Μετά από 5 έτη, ο στρατεύσιμος οφείλει να εξεταστεί από επιτροπή ΚΕΠΑ, η οποία αν γνωμοδοτήσει ότι η πάθηση του παραμένει ακόμη, του χορηγεί απαλλαγή από την στράτευση=καταργείται η διαδικασία των φρουραρχίων όπως την γνωρίζουμε σήμερα.

7.Αξιοποιούνται με επενδυτικό τρόπο τα ακίνητα των Ενόπλων Δυνάμεων.

Με το κλείσιμο αρκετών στρατοπέδων, όπως ανακοινώθηκε, μοιραίο είναι να εξοικονομηθούν και αρκετοί πόροι που θα διατεθούν σε κατασκευή κατοικιών για τα στελέχη των Ενόπλων Δυνάμεων. Έχουμε ακούσει για παρόμοια στεγαστικά προγράμματα εδώ και δεκαετίες τα οποία δεν υλοποιήθηκαν για διάφορους λόγους, ωστόσο οι πόροι που εξοικονομήθηκαν φαίνεται να επιτρέπουν αυτήν την φορά την υλοποίηση του προγράμματος στέγασης.

Διάφορα επίσης ακίνητα των Ενόπλων Δυνάμεων (όπως μια πολυώροφη πολυκατοικία στο κέντρο της Αθήνας και η 1^η Στρατιά στην Λάρισα), αναμένετα να εκμισθωθούν από τις Ένοπλες Δυνάμεις σε διάφορους φορείς (είτε ιδιώτες, ή ακόμη και σε Δήμους/Περιφέρειες). Αν πράγματι συμβεί κάτι τέτοιο, τότε οι Ένοπλες Δυνάμεις θα εισπράξουν ακόμη περισσότερα κονδύλια, γεγονός που θα επιτρέψει περισσότερες παροχές προς τους ένστολους σε τελική ανάλυση.

Το παραπάνω στεγαστικό πρόγραμμα που αναφέρθηκε από τον αρμόδιο Υπουργό, έχει ορίζοντα δεκαετίας για την ολοκλήρωση του και θα περιλαμβάνει κατοικίες τόσο στην ενδοχώρα όσο και στην παραμεθόριο, ειδικά για τα στελέχη που μετατίθενται. Μάλιστα, χρηματοδοτείται από τα κονδύλια για τις εξοπλιστικές δαπάνες που λαμβάνει κάθε χρόνο η Ελλάδα όπως και άλλες χώρες από την Ευρωπαϊκή Ένωση, στο πλαίσιο της αμυντικής ενίσχυσης της χώρας.

8.Θεσπίζεται νέο μοντέλο πιο παραγωγικής θητείας.

Έχοντας ως βασική επιδίωξη την μετάβαση σε μια χρήσιμη θητεία που θα παρέχει οφέλη στους νέους, το Υπουργείο αποφάσισε την ριζική αλλαγή των τομέων ειδίκευσης και της διάρκειας της εκπαίδευσης. Για να δούμε με πιο κατανοητό τρόπο το θέμα:

• Η κατάταξη των νεοσυλλέκτων θα διαρκεί 15 ημέρες (κι όχι 21 ημέρες όπως σήμερα), όπου θα μαθαίνουν κύρια θέματα για την στρατιωτική πειθαρχία και τον τρόπο λειτουργίας των Ενόπλων Δυνάμεων.
• Στην συνέχεια, θα ακολουθεί ειδική εκπαίδευση διάρκειας 4 εβδομάδων με συγκεκριμένες ειδικότητες προκειμένου οι νεοσύλλεκτοι να αποκτούν γνωστικές και πρακτικές δεξιότητες.
• Έπειτα, θα υπάρχει επιχειρησιακή εκπαίδευση διάρκειας 12 εβδομάδων σε μονάδες/σχηματισμούς μεγάλης ετοιμότητας, ώστε οι οπλίτες να εκπαιδεύονται ρεαλιστικά στο πεδίο της μάχης.
• Μόλις συμπληρωθούν τα 3 παραπάνω στάδια, ο οπλίτης θα δικαιούται μετάθεση στην ενδοχώρα (με θητεία 12 μηνών εφόσον δεν είναι δικαιούχος μειωμένης θητείας), ή παραμονή στην παραμεθόριο με το υπόλοιπο της θητείας 9 μηνών που εκπληρώνει.
• Το παραπάνω ισχύει και σήμερα, απλά αυτό που παραμένει αδιευκρίνιστο είναι αν όλοι οι οπλίτες θα μετατίθενται εξαρχής στην παραμεθόριο για την βασική τους εκπαίδευση, ή αν η εκπαίδευση τους θα γίνεται (και) στην ενδοχώρα.
• Οι επιχειρησιακές εκπαιδεύσεις που αναφέραμε θα περιλαμβάνουν χειρισμό συστημάτων anti-drone, οπλικών συστημάτων νέας τεχνολογίας, με στόχο την εξοικείωση των οπλιτών σε σύγχρονες συνθήκες μάχης, απαλλαγμένες από τα ξεπερασμένα οπλικά συστήματα των προηγούμενων ετών.
• Κάθε οπλίτης θα λαμβάνει πιστοποιήσεις και διπλώματα δεξιοτήτων ανάλογα με το γνωστικό/πρακτικό αντικείμενο που θα αφορά η εκπαίδευση που θα λαμβάνει, με τις πιστοποιήσεις αυτές να έχουν και πρακτικά αξία ακόμη και στην μετέπειτα αγορά εργασίας.

9.Οι νέοι θα έχουν την δυνατότητα να απογράφονται νωρίτερα για την κατάταξη τους.

Αν παρατηρήσουμε προσεκτικά τις δηλώσεις του αρμόδιου Υπουργού, σε αυτές περιλαμβάνεται η χορήγηση δυνατότητας σε όλους τους νέους να απογράφονται ήδη από τα 17 έτη, προκειμένου να εκπληρώσουν την στρατιωτική τους θητείας αμέσως μετά την ενηλικίωση τους, στα 18 έτη. Εφόσον ένας νέος εκπληρώσει την θητεία του στο 18^ο έτος ηλικίας του, τότε η θητεία θα έχει διάρκεια 9 μηνών όπου κι αν υπηρετήσει, ως «ανταμοιβή» για την άμεση εκπλήρωση της θητείας του.

Αξίζει να σημειώσουμε ότι, σήμερα για να καταταχθεί ένας νέος 17 ετών στον Στρατό μόλις γίνει 18 ετών ως «πρότακτος», οφείλει να υποβάλλει σχετικό αίτημα στην Στρατολογική υπηρεσία της περιοχής του, το οποίο (αίτημα) αρκετές φορές όχι μόνο δεν γίνεται δεκτό, αλλά ούτε εξετάζεται στην ουσία του. Με βάση το παραπάνω, βλέπουμε την ριζική αλλαγή που πραγματοποιείται και στον πολύπαθο θεσμό των «πρότακτων» οπλιτών.

Στόχος επίσης, της παραπάνω καινοτομίας είναι οι νέοι να ενισχύσουν πιο γρήγορα το ανθρώπινο δυναμικό των Ενόπλων Δυνάμεων, σε μια εποχή που παρατηρείται μεγάλη ανυποταξία. Αρκεί να αναλογιστούμε ότι στην Κύπρο, οι νέοι καλούνται αμέσως μόλις συμπληρώσουν το 18^ο έτος ηλικίας τους για κατάταξη στον Στρατό, με την θητεία τους να έχει διάρκεια 14 μήνες, κάτι που επιβεβαιώνει την ανάγκη αλλαγών για τα ελληνικά δεδομένα.

10.Ο θεσμός της εφεδρείας γίνεται πιο ζωντανός και παραγωγικός.

Ο αρμόδιος Υπουργός δήλωσε ότι επιδίωξη είναι η δημιουργία ενός σώματος 150.000 εφέδρων σε 1^η φάση εθελοντικά=αν δεν προσέλθουν εθελοντικά οι έφεδροι δεν αποκλείεται να δούμε και αντίστοιχα φύλλα πορείας μέσω των οποίων να καλούνται οι έφεδροι για μετεκπαίδευση. Ακόμη, στην εφεδρεία θα καλούνται και όσοι υπηρέτησαν στις Ειδικές Δυνάμεις και για οποιονδήποτε λόγο έλαβαν λευκό απολυτήριο (δηλαδή απολυτήριο με το οποίο δεν θα καλούνταν υποτίθεται εκ νέου ως έφεδροι οπλίτες).

Σχετικά με τον χρόνο εφεδρείας, αυτό που αναφέρθηκε είναι ότι οι έφεδροι στο εξής θα καλούνται ανά 3 έτη για μετέκπαιδευση σε νέας γενιάς οπλικά συστήματα όπως τα (anti)-drones. Παράλληλα, θα διατηρηθεί η τοπική εφεδρεία που υπάρχει από όσους είναι μόνιμοι κάτοικοι Έβρου και νησιών Ανατολικού Αιγαίου και έχουν ήδη απολυθεί από τον Ελληνικό Στρατό=αυτοί θα καλούνται για μετεκπαιδεύσεις όπως γινόταν μέχρι σήμερα.

Προκειμένου να ενισχύσει τον θεσμό του εφέδρου, το Υπουργείο αναμένεται να προχωρήσει και σε εργασιακές διευκολύνσεις προς όσους καλούνται ως έφεδροι, όπως για παράδειγμα η χορήγηση άδειας από τον εργοδότη προς τον εργαζόμενο που καλείται ως έφεδρος για μετεκπαίδευση. Το ίδιο θα ισχύει και για μικρές επιχειρήσεις, οι οποίες προκειμένου να χορηγήσουν άδεια στους εργαζομένους που καλούνται ως έφεδροι, θα λάβουν αντίστοιχα χρηματικά κονδύλια από το Υπουργείο ως «αποζημίωση» για τον χρόνο απουσίας του εργαζομένου λόγω μετεκπαίδευσης.

Δίπλα στον πελάτη και τις ανάγκες του.

Αθηνά Κοντογιάννη-Δικηγόρος

Όσα αναφέρονται παραπάνω δεν αποτελούν νομικές συμβουλές και ουδεμία ευθύνη φέρεται για αυτές.Για περισσότερες πληροφορίες,επικοινωνήστε μαζί μας.