Με τον νόμο 4830/2021 έγιναν σημαντικές αλλαγές σε ό,τι αφορά το νομικό καθεστώς που διέπει τα κατοικίδια και αδέσποτα ζώα. Σε ό,τι αφορά τα πρώτα, θεσπίζονται υποχρεωτικά μέτρα που θα πρέπει να λάβουν-αλλά και να τηρούν- οι ιδιοκτήτες τους, για να μπορούν να θεωρούνται αυτά νομικά ως κατοικίδια τους καθώς και να κυκλοφορούν εκτός σπιτιού. Αναφορικά με τα αδέσποτα, δίνεται πλέον η σκυτάλη στους Δήμους για να δημιουργηθούν νέα κέντρα φύλαξης αλλά και να ενισχυθούν αυτά που ήδη λειτουργούν και μέσα από τις υποχρεώσεις που επιβάλλονται στους ιδιοκτήτες κατοικίδιων ζώων, προωθείται ως στόχος να μειωθεί ο αριθμός των αδέσποτων ζώων.

1.Πώς γίνονται πλέον τα εμβόλια στα ζώα;

Στην ουσία, πλέον για κάθε κατοικίδιο ζώο θα δημιουργείται ένας ηλεκτρονικός φάκελος στον οποίο θα πρέπει να δηλώνονται υποχρεωτικά ορισμένα στοιχεία που αφορούν το ζώο. Τα στοιχεία αυτά είναι:

• Τα αναγκαία εμβόλια που γίνονται στο ζώο
• Τα βασικά χαρακτηριστικά του ζώου, όπως το φύλο/χρώμα/ράτσα/ηλικία κλπ.
• Ο αριθμός σήμανσης που διαθέτει το μοναδικό τσιπ του ζώου (θα μιλήσουμε για αυτό παρακάτω)
• Η ημερομηνία στείρωσης αν το ζώο έχει στειρωθεί
• Η ημερομηνία που το ζώο χάθηκε (αν χάθηκε)
• Ο σκοπός που εξυπηρετεί το ζώο (αν είναι ζώο συντροφιάς ή καλύπτει και ανάγκες βοήθειας του ατόμου)
• Τυχόν ασθένειες που έχει το ζώο ή κληρονομικές νόσους που καθιστούν επικίνδυνη την αναπαραγωγή του με άλλα.

Είναι πολύ σημαντικό να γνωρίζουμε ότι ειδικά όσον αφορά τα εμβόλια, εφόσον αυτά δεν έχουν δηλωθεί στο παραπάνω Ηλεκτρονικό Σύστημα, θεωρούνται ότι δεν έχουν πραγματοποιηθεί και άρα ο νόμος θεωρεί ότι το ζώο είναι ανεμβολίαστο (μολονότι μπορεί στην πραγματικότητα να έχει εμβολιαστεί), γεγονός που θα επιφέρει σίγουρα επιβολή προστίμου στον ιδιοκτήτη του.

2.Κι αν θέλω να υιοθετήσω ένα ζώο;

Με βάση την πρόβλεψη του νόμου, για την υιοθεσία ζώου έχει δημιουργηθεί μια αντίστοιχη ηλεκτρονική πλατφόρμα (Μητρώο) όπου δηλώνονται τα στοιχεία του ζώου, ακριβώς όπως αυτά που αναφέρουμε και στο προηγούμενο ερώτημα, καθώς και η πράξη της υιοθεσίας όταν αυτή γίνει. Για να είναι έγκυρη η υιοθεσία, ο νόμος αξιώνει να συντρέχουν ορισμένες προϋποθέσεις, οι οποίες είναι οι εξής:

• Αυτός που υιοθετεί να είναι ενήλικο πρόσωπο.
• Να είναι κάτοικος Ελλάδας.
• Να υπογραφεί σχετική σύμβαση υιοθεσίας (=μπορεί να γίνει και με ιδιωτικό έγγραφο, το οποίο θα έχει βέβαιη χρονολογία).
• Το ζώο που θα υιοθετηθεί να προέρχεται από καταφύγιο (του Δήμου/της Κοινότητας/ενός φιλοζωικού σωματείου).
• Αν το ζώο μέχρι να γίνει η υιοθεσία έμενε με κάποιον ανάδοχο, τότε ο υιοθετών θα υπογράψει με αυτόν σύμβαση (με τον ανάδοχο που μπορεί να ιδιώτης/εταιρία).
• Αν αυτός που ενδιαφέρεται να υιοθετήσει βρήκε το ζώο ως αδέσποτο, τότε ακολουθείται η παραπάνω διαδικασία (χωρίς όμως να υπογράφεται σύμβαση).
• Σε αυτήν την περίπτωση ο ενδιαφερόμενος θα πρέπει ο ίδιος να υποβάλλει τα στοιχεία του ζώου στο Μητρώο για να είναι έγκυρη η υιοθεσία.

3.Πρέπει να στειρώσω το ζώο μου;

Είναι αλήθεια ότι το θέμα απασχολεί πολλούς, ενώ δεν αποκλείεται να γίνονται και παρερμηνείες του νόμου που οδηγούν σε λάθος συμπεράσματα. Ο νόμος δίνει 2 επιλογές, πλέον, στον ιδιοκτήτη του ζώου, ο οποίος και θα πρέπει να αποφασίσει σχετικά.

Αρχικά του επιβάλλει να παραδώσει γενετικό υλικό (DNA) του ζώου στην αρμόδια υπηρεσία για να δηλωθεί αυτό στην Ηλεκτρονική Πλατφόρμα, όπως επιβάλλεται πλέον, και έτσι να μπορεί να ταυτοποιηθεί το ζώο και να είναι διακριτό από άλλα = αν το ζώο ξεφύγει από τον έλεγχο του ιδιοκτήτη και αναπαραχθεί με κάποιο αδέσποτο, τότε ο ιδιοκτήτης θα έχει αστικές ευθύνες για την παραμέληση της εποπτείας του ζώου του. Δηλαδή ένας ακόμη λόγος που παρέχεται το DNA του ζώου είναι για να ‘’φτάσουν’’ πιο εύκολα στον ύποπτο οι αρχές σε περίπτωση που παρατηρηθούν φαινόμενα με μεγάλο αριθμό από αδέσποτα ζώα σε περιοχές (ιδίως αν αυτά είναι μικρής ηλικίας/κουτάβια).

Σε περίπτωση που ο ιδιοκτήτης δεν επιθυμεί να δώσει το παραπάνω γενετικό υλικό από το ζώο του, τότε ο νόμος του επιβάλλει την υποχρέωση να το στειρώσει. Προβλέπεται δηλαδή, ότι εφόσον πρόκειται για σκύλο/γάτα, και το ζώο είναι ηλικίας τουλάχιστον 1 έτους, τότε θα πρέπει να στειρωθεί μέσα σε 6 μήνες από τότε που το απέκτησε ο ιδιοκτήτης του. Αντίστοιχα, αν το ζώο είναι κάτω από 1 έτος, η στείρωση του πρέπει να γίνει μέσα σε 6 μήνες από την στιγμή που αυτό θα συμπληρώσει ηλικία ενός (1) έτους.

4.Πώς βγάζω νόμιμα τον σκύλο μου βόλτα;

Με δεδομένα τα ατυχήματα που μπορεί να προκύψουν κατά την διάρκεια μιας βόλτας του ζώου ή τις πιθανές εντάσεις (είτε με άλλα ζώα είτε με ανθρώπους), ο νομοθέτης θεσπίζει ορισμένες υποχρεώσεις για τον ιδιοκτήτη του ζώου, ώστε αυτό να πηγαίνει για βόλτα νόμιμα. Ειδικότερα, ο ιδιοκτήτης οφείλει κατά την διάρκεια της βόλτας του ζώου του:

• Να φροντίζει ώστε η βόλτα του ζώου να γίνεται πάντα με κάποιον συνοδό.
• Να φροντίζει ώστε να μην βγαίνει ελεύθερα το ζώο από το σπίτι του και να μπαίνει σε άλλα σπίτια/κοινόχρηστους χώρους.
• Να κρατάει το ζώο του δεμένο με λουρί και να βρίσκεται σε κοντινή απόσταση (εκτός αν βρίσκεται σε κάποιο πάρκο ζώων).
• Αν πρόκειται για κυνηγετικό σκύλο, τότε ο ιδιοκτήτης οφείλει να έχει πάντα μαζί του το διαβατήριο του σκύλου.
• Αρκετές φόρες αν το ζώο δεν είναι εκπαιδευμένο συνιστάται και η χρήση φίμωτρου στο ζώο.
• Να μην αφαιρεί από το ζώο το τσιπ που έχει τοποθετηθεί σε αυτό, εκτός αν ο κτηνίατρος έχει δώσει προηγουμένως την έγκριση του.

5.Μπορεί το ζώο μου να μπαίνει σε παραλίες;

Και αυτή η πολύ συχνή στην πράξη περίπτωση-ιδίως την καλοκαιρινή περίοδο-ρυθμίζεται από τον νόμο με σχετικά σαφή κριτήρια. Ο κανόνας είναι ότι ένα ζώο επιτρέπεται να κυκλοφορεί με τον ιδιοκτήτη του μόνο σε μη οργανωμένες παραλίες και όχι σε αυτές που είναι οργανωμένες= υπάρχουν beach bar/ξενοδοχεία/επιχειρήσεις τουρισμού ή εστίασης, εκτός αν οι τελευταίες έχουν αναρτήσει σχετική πινακίδα όπου επιτρέπουν την παραμονή του ζώου στην παραλία.

Ακόμη, απαγορεύεται να εισέρχονται σκύλοι σε όσες παραλίες έχουν χαρακτηριστεί ως ‘’Γαλάζιας Σημαίας’’ =κάποιες προστατευόμενες περιοχές που με βάση τον νόμο πρέπει να παραμείνουν παρθένα οικοσυστήματα (κάτι σαν τις αναδασωτέες περιοχές αλλά σε θαλάσσια εκδοχή). Και εδώ υπάρχει εξαίρεση, και άρα επιτρέπεται η πρόσβαση ζώου στην εν λόγω παραλία αν είναι ‘’ζώο βοήθειας’’, δηλαδή αν εξυπηρετεί τον ιδιοκτήτη του ώστε αυτός να ανταποκριθεί στις βιοτικές του ανάγκες. Για παράδειγμα, αν ο ιδιοκτήτης είναι τυφλός και το ζώο τον βοηθάει στην καθοδήγηση του ή ακόμη και να τον καθοδηγεί αποκλειστικά.

Κατά τα λοιπά, εφόσον το ζώο βρίσκεται εκτός θάλασσας, δηλαδή αν είναι στην στεριά ή περιμετρικά από αυτήν, τότε με βάση τον νόμο είναι υποχρεωτικό να φοράει αυτό λουρί από τον ιδιοκτήτη του για αποφυγή ατυχημάτων. Ας μην ξεχνάμε και την αντικειμενική ευθύνη του ιδιοκτήτη σε περίπτωση που το ζώο του τραυματίσει κάποιον άλλον/προκαλέσει ζημία.

6.Πότε μπορώ να έχω κατοικίδιο σε διαμέρισμα;

Ίσως είναι ένα από τα πιο ενδιαφέροντα θέματα στην πράξη που απασχολεί πολλούς ενοικιαστές/ιδιοκτήτες διαμερισμάτων. Και σε αυτό το σημείο ο νόμος είναι αρκετά ξεκάθαρος, ωστόσο εξαρτάται και από άλλους παράγοντες τους οποίους θα πρέπει να έχουμε υπόψη για να είμαστε νομικά καλυμμένοι. Έτσι λοιπόν, για να διαμένει νόμιμα το ζώο σε διαμέρισμα με τον ιδιοκτήτη, ο νόμος απαιτεί σωρευτικά:

• Η οικοδομή να έχει τουλάχιστον 2 διαμερίσματα (αλλιώς δεν θεωρείται και ως πολυκατοικία όπως απαιτεί ο νόμος).
• Να υπάρχει ομόφωνη απόφαση της Γενικής Συνέλευσης των ιδιοκτητών της πολυκατοικίας που να επιτρέπει την παραμονή ζώων σε αυτήν.
• Να τηρούνται οι υγειονομικές διατάξεις, τα ωράρια κοινής ησυχίας, και οι κανόνες της ευζωίας.
• Δηλαδή ο ιδιοκτήτης να τηρεί τις υποχρεώσεις που αναφέρουμε στο 10^ο ερώτημα, να είναι καθαρός ο χώρος του ζώου και να μην προκαλεί το τελευταίο υπερβολικό θόρυβο στους γείτονες.
• Να μην παραμένει μόνιμα το ζώο σε βεράντες/ταράτσες και άλλους ακάλυπτους χώρους της οικοδομής.
• Να έχει εγγραφεί το ζώο στο Ηλεκτρονικό Μητρώο που αναφέραμε παραπάνω για να είναι εύκολη η ταυτοποίηση του.

Στην περίπτωση που πληρούνται όλες αυτές οι προϋποθέσεις, ο κανονισμός της πολυκατοικίας δεν μπορεί να απαγορεύει την παραμονή ζώων σε διαμερίσματα ιδιοκτητών/ενοίκων. Αυτό που μπορεί να κάνει όμως με βάση τον νόμο είναι να ορίσει ότι θα επιτρέπονται μέχρι 3 ζώα ανά διαμέρισμα. Μάλιστα μια τέτοια απόφαση του κανονισμού θα μπορεί να τροποποιηθεί μόνο αφού περάσουν 12 μήνες από την τελευταία φορά που τροποποιήθηκε.

7.Έχω σωματική αναπηρία και χρησιμοποιώ το ζώο μου για βοήθεια.Τι ισχύει;

Εφόσον ένα πρόσωπο έχει σωματική αναπηρία τέτοιας έκτασης που να μην του επιτρέπει να κινείται/δρα αυτόνομα ή χωρίς την βοήθεια κάποιου εξωτερικού παράγοντα, τότε ο νόμος του δίνει την δυνατότητα να δέχεται την βοήθεια ενός σκύλου βοήθειας. Για τον λόγο αυτόν, προβλέπονται ορισμένες διευκολύνσεις στον ιδιοκτήτη του ζώου και το ίδιο το ζώο:

• Το ζώο μπορεί να εισέρχεται όπου επιτρέπεται η είσοδος και για τον ιδιοκτήτη του, αρκεί να το επιτρέπει το μέγεθός και η φυσική του υπόσταση (πχ να πρόκειται για έναν εκπαιδευμένο σκύλο όχι υπερβολικά μεγάλο που να μπορεί να συνυπάρξει με άλλους ανθρώπους γύρω του).
• Ο ιδιοκτήτης του ζώου υποχρεούται να έχει πάνω του τα αναγκαία έγγραφα που αποδεικνύουν την ιδιοκτησία του ζώου και τα οποία βεβαιώνουν όλα τα γεγονότα που αναφέραμε στην 1^η ερώτηση.
• Στην περίπτωση που ο ιδιοκτήτης εισέλθει σε τόπο όπου κανονικά δεν επιτρέπεται η είσοδος του ζώου, οι υπάλληλοι/αρμόδιοι μπορούν να του ζητήσουν τα σχετικά έγγραφα.
• Αν ο ιδιοκτήτης κατέχει τα σχετικά έγγραφα και τα επιδείξει στους υπεύθυνους, τότε δεν υπάρχει πρόβλημα και το ζώο μπορεί να εισέλθει στον συγκεκριμένο χώρο, παρόλο που κανονικά θα απαγορευόταν.
• Τέτοιοι χώροι ενδεικτικά είναι τα νοσοκομεία/δημόσιες υπηρεσίες/εστιατόρια/ξενοδοχεία/οργανωμένες παραλίες καθώς και όποιο άλλο μέρος απαιτεί σχετική άδεια για να εισέλθει κάποιο ζώο εντός αυτού.

8.Επιτρέπεται να συμμετέχουν τα ζώα σε θεάματα;

Σε ό,τι αφορά την διοργάνωση δημοσίων θεαμάτων και εκθέσεων, καταρχήν ο νόμος ορίζει ότι οι διοργανωτές πρέπει να είναι εφοδιασμένοι με άδεια από την κτηνιατρική υπηρεσία του Δήμου ή της οικείας Περιφέρειας, ενώ θα πρέπει να είναι παρόντες και οι ιδιοκτήτες των ζώων για να τα επιβλέπουν. Εκτός αυτού, τα ζώα που συμμετέχουν στην έκθεση θα πρέπει να είναι εμβολιασμένα/στειρωμένα, να έχει τοποθετηθεί σήμανση (τσιπ) σε αυτά και να έχουν καταχωρηθεί τα στοιχεία τους στο Ηλεκτρονικό Μητρώο, που θα ενταχθεί απ’ ότι φαίνεται στην καθημερινότητας μας πλέον.

Στις παραπάνω απαγορεύσεις ενδεικτικά περιλαμβάνεται η κακοποίηση/σφαγή ζώου για λόγους θεάματος, η εκτροφή ζώου για αποκόμιση οικονομικού οφέλους, όπως η μάχη με κάποιο άλλο ζώο, ή ακόμα και η χρήση του ζώου για την παρασκευή κρέατος/φαρμάκων. Ακόμη, απαγορεύονται οι κληρώσεις/λοταρίες με έπαθλο κάποιο ζώο για τον νικητή.

Σχετικά με τις παραστάσεις των τσίρκων και σχετικών θεαμάτων, ο νόμος ορίζει ότι απαγορεύεται η συμμετοχή ζώων σε αυτές με οποιονδήποτε τρόπο χωρίς εξαίρεση. Εξαίρεση ωστόσο προβλέπεται για θεάματα στο πλαίσιο εθιμικών/λαϊκών παραδόσεων, όπου επιτρέπεται η συμμετοχή ζώων σε αυτά, υπό την προϋπόθεση ότι τηρούνται οι κανόνες της ευζωίας και οι υγειονομικές διατάξεις (βλέπε σχετικά στο τελευταίο ερώτημα).

9.Τιμωρείται αυστηρότερα η κακοποίηση των ζώων;

Προκειμένου να είναι πιο συγκεκριμένος, ο νόμος περιλαμβάνει μια μεγάλη λίστα από περιστατικά που θεωρούνται ως κακοποίηση ζώων και αντίστοιχα επιφέρουν αστικές και ποινικές ευθύνες για τον δράστη. Κάποιες από αυτές τις περιπτώσεις είναι η κτηνοβασία, η δόλια πρόκληση σωματικής βλάβης σε ζώο, η πρόκληση μάχης μεταξύ ζώων, η αναπαραγωγή μεταξύ ζώων που δεν πληροί τους όρους του νόμου, ο πνιγμός και η δηλητηρίαση ζώου καθώς και η εγκατάλειψη νεογέννητου ζώου. Ωστόσο όσες πράξεις ενεργούνται στο ζώο από κτηνίατρο με έγκυρες ιατρικές μεθόδους (ακόμα και η στείρωση δηλαδή) δεν θεωρούνται ως κακοποίηση.

Ακόμα σημαντικό είναι ότι τιμωρείται ποινικά και η διάδοση μέσω οπτικοακουστικού υλικού (ακόμα και του διαδικτύου δηλαδή), κάποιου βίντεο/εικόνας όπου φαίνεται να τελούνται πράξεις κακοποίησης σε ζώο το οποίο θεωρείται επίσης ως κακοποίηση του ζώου, εκτός κι αν γίνεται στο πλαίσιο επαγγελματικών ταινιών που προβάλλονται μαζικά σε σινεμά/κινηματογράφους ή για εκπαιδευτική χρήση.

Σχετικά με τις ποινές για τις πράξεις που αναφέρουμε στην 1^η παράγραφο, ο υπαίτιος τιμωρείται με ποινή φυλάκισης τουλάχιστον 1 έτους (και μέχρι 5 έτη) μαζί με χρηματική ποινή. Ειδικά και μόνο στην περίπτωση που το ζώο πεθάνει από βασανισμό/βαρεία σωματική βλάβη και ιδίως όταν η πράξη του δράστη δείχνει αυξημένη σκληρότητα απέναντι στο ζώο, προβλέπεται ποινή κάθειρξης μέχρι 10 έτη μαζί με χρηματική ποινή ως κύρωση.

10.Ποιες είναι γενικά οι υποχρεώσεις μου απέναντι στο ζώο;

Ο συγκεκριμένος νόμος, εκτός από τα υπόλοιπα θέματα που αναφέρει, ξεκαθαρίζει και το τοπίο όσον αφορά τις δεσμεύσεις του ιδιοκτήτη σχετικά με την διαβίωση και την φροντίδα του κατοικίδιου ζώου του, όποιο κι αν είναι αυτό. Είναι σημαντικό να τονίσουμε ότι οι ίδιες υποχρεώσεις επιβάλλονται και σε όποιον υιοθετεί ζώο/εργάζεται σε κέντρα φροντίδας ζώων. Πιο αναλυτικά, ο ιδιοκτήτης οφείλει, πλέον εκ του νόμου, απέναντι στο κατοικίδιο ζώο του:

• Να μην διατηρεί δεμένο το ζώο του για πάνω από 2 ώρες κάθε ημέρα, ενώ σε εξαιρετικές περιπτώσεις (αν το σπίτι δεν έχει περίφραξη), μπορεί να χρησιμοποιείται υπόγειος ηλεκτρικός φράχτης που θα εμποδίζει το ζώο να φεύγει από την οικία.
• Να παρέχει στο ζώο κατάλυμα για ανάπαυση=κάποιο εξωτερικό σπιτάκι αν το ζώο μένει στον κήπο, το οποίο να προστατεύεται επαρκώς από το κρύο και την ζέστη και ιδίως να καθαρίζεται τακτικά για να μην δημιουργούνται εστίες μόλυνσης.
• Να παρέχει στο ζώο την δυνατότητα πρόσβασης σε κάποιον εξωτερικό χώρο, αν το ζώο μένει σε διαμέρισμα/εντός του σπιτιού, προκειμένου αυτό να μπορεί να περπατά και ως αποτέλεσμα να αθλείται/εκτονώνεται.
• Σε κάθε περίπτωση απαγορεύεται να διαμένει το ζώο μόνιμα σε κλουβί, άσχετα από το ποιες είναι οι συνθήκες.

 

Δίπλα στον πελάτη και τις ανάγκες του.

Αθηνά Κοντογιάννη-Δικηγόρος

 

Όσα αναφέρονται παραπάνω δεν αποτελούν νομικές συμβουλές και ουδεμία ευθύνη φέρεται για αυτές.Για περισσότερες πληροφορίες,επικοινωνήστε μαζί μας.